تبادل دانش

پذیرفته شدن برای مصاحبه آزمون دکتری موفقیت ارزشمندی است ولی همانطور که می دانید برای قبولی نهایی در آزمون هنوز نیمی از راه یعنی مصاحبه آزمون دکتری باقیست. لذا برای تکمیل موفقیت خود باید آمادگی لازم برای این نیمه باقیمانده را کسب نمایید. آمادگی های لازم برای موفقیت در مصاحبه دکتری دو گونه اند:

 اول- آمادگی های بلند مدت؛ که می بایست مدتها (و یا شاید سالها) قبل از آزمون آنها را مورد نظر داشت.

از جمله این آمادگی ها سوابق پژوهشی و آموزشی شماست که هرچه درخشان تر باشد، احتمال موفقیت شما در مصاحبه بیشتر خواهد شد.

دوم- آمادگی های کوتاه مدت؛ که در فرصت اندک میان اعلام نتایج تا مصاحبه نیز می توان آنها را کسب کرد.

بدین منظور توصیه هایی برگرفته از تجربیات خودم (که البته مربوط به چند سال قبل است) و سایر دوستانی که در چند سال اخیر در این مصاحبه ها شرکت کرده اند، بیان می کنم تا بتوانید در این مدت کوتاه بیشترین آمادگی را برای مصاحبه کسب کرده و توانایی های بالقوه و بالفعلتان را به بهترین وجه به مصاحبه کنندگان نشان دهید.

از جمله شاخص های مهم در ارزیابی افراد در مصاحبه تسلط علمی، توانایی تجزیه و تحلیل مسائل، وسعت نظر و نوآوری، شخصیت، متانت، نحوه تعامل و قدرت ایجاد ارتباط و  همچنین نظر استاد راهنماست. لذا باید توجه داشته باشید که تمام هم و غمتان را تنها صرف تسلط علمی بر مطالب نکنید و به سایر شاخص ها هم توجه نمایید زیرا بخش مهمی از مصاحبه ارزیابی شخصیت شماست، بنابراین بسیار مهم است که با اعتماد به نفس بالا در جلسه مصاحبه حاضر شوید، حتی اگر اعتماد به نفس را لازم را در خود نمی بینید سعی کنید وانمود کنید که اعتماد به نفس دارید؛ اگر اطلاعات علمی کافی نداشتید یا نتوانستید به برخی از سوالات پاسخ دهید، دستپاچه نشوید. خود را طوری به اساتید نشان ندهید که گویی هیچ چیز بلد نیستید. بلکه با اعتماد به نفس بگویید که الان در این زمینه حضور ذهن ندارم. در نظر داشته باشید که مصاحبه کنندگان، شما را به عنوان کسی که در آینده باید به عنوان استاد تدریس کند ارزیابی می نمایند بنابراین حفظ آرامش و اعتماد به نفس و نحوه تعامل شما بسیار اهمیت دارد.

سوالاتی که در مصاحبه مطرح می شوند، عموما دو گونه اند:

اول- سوالات روتین و مشخص از منابع مهم علوم قرآن و حدیث (برای آشنایی با کلیت سوالها به این سایت مراجعه نمایید)

دوم- سوالاتی که جنبه کلی داشته و بیشتر برای سنجش دیدگاه های شما، قدرت تجزیه و تحلیل و قدرت بیان شما مطرح می شود. لذا وقتی تشخیص دادید که سوالی از دسته دوم است، از بیان نظرات شخصی تان نترسید و محکم و با اعتماد به نفس دیدگاه خاص خود را در آن زمینه بیان کنید و دلایل و استدلال های خود را ذکر نمایید. این مهم است که شما نشان دهید فردی هستید که از خود رای و نظر دارید و تنها تکرار کننده نظرات دیگران نیستید.

نکته) اگر در زمینه موضوعی نقد و نظری دارید حتما توجه داشته باشید که تندروی نکنید و نظرات انتقادی خود را به گونه ای تلطیف شده بیان نمایید و حتما از صاحبنظران آن حیطه با احترام یاد کنید هرچند که نظر شما کاملا مخالف نظر آنها باشد.

برخی از سوالات دسته دوم که ممکن است از شما پرسیده شود:

• سوال از پایان نامه و نتایج آن:

به احتمال بسیار زیاد در جلسه مصاحبه در مورد پایان نامه ارشد از شما سوال خواهد شد. بنابراین باید از قبل خود را برای این مورد آماده نمایید. توجه به این نکته مخصوصا برای کسانی که بین فارغ التحصیلی و آزمون دکتری شان فاصله افتاده است، ضروری است. بدین منظور به موارد زیر تسلط داشته باشید:

رئوس مطالب پایان نامه

اینکه ذهنتان چگونه درگیر این موضوع شد

چه مناقشه ها و اختلاف نظر هایی پیش از این در مورد این موضوع مطرح بوده

سوالات اصلی شما چه بوده

در نهایت به چه نتایجی دست یافتید

و مختصری از استدلال های اصلی پایان نامه

• سوال از زمینه کاری شما:

اگر پژوهش هایی در زمینه خاصی داشته اید یا در پژوهشگاه یا مراکز علمی خاصی فعالیت داشته اید، احتمال دارد که سوالاتی در آن زمینه از شما بپرسند. مهم این است که شما باید به صورت یک صاحبنظر در آن زمینه پاسخ دهید و اگر نقد و نظر خاصی در آن زمینه دارید حتما بیان کنید. به عنوان مثال با توجه به اینکه من سابقه همکاری با پژوهشکده اعجاز قرآن را داشتم، سوالاتی درباره پژوهش های انجام شده در آنجا و نیز اعجاز علمی و شرایط و ضوابطی که باید در آن رعایت شود، از من پرسیده شد.

• سوال درباره زمینه های فعالیت پژوهشی شما در آینده:

این از جمله سوالاتی است که معمولا در فرم ها هم باید به آن پاسخ دهید. شما باید از قبل در این مورد بیاندیشید و آمادگی پیدا کنید. به طور مثال به این سوالات پاسخ دهید:

اینکه با توجه به سوابق پژوهشی که تا کنون داشته اید احساس می کنید در چه زمینه هایی جای کار و پژوهش وجود دارد.

چه زمینه هایی اهمیت بیشتری در فضای امروز جامعه دارند.

و چه زمینه هایی مورد علاقه شماست.

اگر نام چند مجله پژوهشی را هم بلد باشید بد نیست (دیده شده در برخی دانشگاه ها چنین سوالی هم مطرح کرده اند.)

نکته) حتی اگر چنین سوالاتی در مصاحبه مطرح نشد، بهتر است اگر فرصتی برای معرفی خود دارید علاوه بر سوابق تحصیلی تان، چند دقیقه ای درباره این سه موضوع یعنی پایان نامه، علایق و زمینه های پژوهشی گذشته و آینده صحبت نمایید.

• معرفی خود و سوابق خود:

این سوال ممکن است در مصاحبه به صورت شفاهی پرسیده شود و یا به صورت کتبی در فرم ها خواسته شده باشد. سعی کنید از قبل متنی در این زمینه آماده کنید و نکات زیر را حتما در آن بگنجانید(البته برای معرفی شفاهی تنها نکات مهم رزومه خود را بیان کنید):

* سوابق تحصیلی- اعم از دانشگاه های محل تحصیل، معدل، رتبه در آزمون های سراسری، حتی اگر در دوران مدرسه هم مثلا به دبیرستان معروف و خوشنامی رفته اید ذکر نمایید.

* سوابق پژوهشی- اعم از کتب یا مقالات پژوهشی یا غیر پژوهشی که چاپ کرده اید و یا موضوعاتی که روی آنها کار کرده اید ولی هنوز به چاپ نرسیده اند.

* هرگونه رتبه و مقامی در مسابقات علمی، قرآنی، المپیادها و ... به دست آورده اید.

* دوره ها یا کارگاه های علمی که شرکت کرده اید.

* نرم افزارهایی که تسلط دارید.

جالب است بدانید در رزومه هایی که دانشجویان برای پذیرش در دانشگاه های خارجی می فرستند به هرگونه فعالیت غیر علمی و نامربوطی هم بها داده می شود، مثلا مهارت در رشته های ورزشی مختلف یا فعالیت های هنری یا فعالیت های اجتماعی و عضویت در گروه ها و انجمن های غیر علمی مثل گروه های حامی محیط زیست و .... زیرا این نکته برای اساتید مهم است که فردی را پذیرش کنند که در ابعاد مختلفی تجربه و مهارت داشته باشد و تمامی اوقاتش را صرفا به یک رشته خاص نپرداخته باشد. البته در ایران به نظر نمی رسد که وجود چنین فعالیت هایی در رزومه مثمر ثمر باشد، ولی لااقل سعی کنید تا جایی که ممکن است تمامی فعالیت های مرتبطتان را هرچند از نظر شما بی اهمیت باشد، ذکر کنید.

توصیه های نهایی:

  * سعی کنید روز مصاحبه زودتر از موعد مقرر در دانشگاه حاضر باشید. اگر مصاحبه در دو روز برگزار می شود حتما روز اول مصاحبه به دانشگاه بروید و با فضا آشنا شوید.

  * اگر نوبتتان از قبل مشخص نشده است، سعی کنید جزء نفرات اولی که مصاحبه می شوند نباشید. حتی الامکان مصاحبه را به روز دوم موکول نمایید. عجله نداشته باشید و از کسانی که از جلسه مصاحبه خارج می شوند در مورد جو جلسه، سوالات مطرح شده و اساتید حاضر پرس و جو کنید، تا وقتی وارد اتاق مصاحبه می شوید با فضای غیر منتظره ای رو به رو نشوید. به طور مثال در دانشگاه اصفهان از دانشجویان خواسته شده پایان نامه خود را پای تخته تدریس کنند. اگر بدون آمادگی ذهنی وارد چنین فضایی شوید ممکن است نتوانید به خوبی از عهده ارائه پایان نامه تان برآیید، ولی اگر بدانید که قرار است با چنین سوالی رو به رو شوید، حداقل می توانید قبل از ورود به اتاق مصاحبه با چند دقیقه تمرکز آمادگی ذهنی برای خود ایجاد نمایید.

  * به هیچ وجه خود را دست کم نگیرید. توجه داشته باشید که بسیاری از افراد بدون آمادگی برای مصاحبه حاضر می شوند (مثل خود بنده) ولی شما با استفاده از تجربیات شرکت کنندگان در سالهای گذشته حداقل یک قدم از سایرین جلوتر هستید.

  * اگر برای مصاحبه استرس زیادی دارید و یا احساس می کنید اعتماد به نفس کافی ندارید از همین امروز دست به کار شوید و جلسه مصاحبه را در ذهن خود به تصویر بکشید. سپس خود را ببینید که با اعتماد به نفس و آرامش کامل به تمامی سوالات پاسخ می دهید و به بهترین نحو خودتان را معرفی می نمایید. البته بنده متخصص در این امور نیستم اما تا آنجایی که از متخصصین حوزه روانشناسی و موفقیت آموخته ام، موفقیت به دو تلاش احتیاج دارد؛ تلاش ذهنی و تجسم پیشاپیش موفقیت و تلاش جسمی که البته تلاش ذهنی مهمتر و تاثیرگذارتر است.

امیدوارم با استفاده از این توصیه ها مصاحبه موفقی داشته باشید. دوستان اگر توصیه یا تجربیات دیگری دارند می توانند در اینجا مطرح کنند تا سایر عزیزان هم استفاده نمایند. در خاتمه نیز خلاصه برخی از منابع مهم را جهت مرور در چند روز آخر مانده به مصاحبه قرار می دهم تا انشالله عزیزان بتوانند با آمادگی کامل در جلسه مصاحبه حاضر شوند: 

دانلود خلاصه مباحث علوم قرآنی از کتاب الاتقان فی علوم القرآن

 دانلود اصطلاحات تخصصی علوم قرآن و حدیث در زبان انگلیسی

  دانلود خلاصه مصطلحات حدیثی

دانلود خلاصه ای از ویژگی های جوامع حدیثی متقدم و متاخر شیعه 

دانلود خلاصه مبحث اصالت حدیث شیعه از کتاب دکتر معارف

دانلود خلاصه مبحث تقیه و غلات از کتاب دکتر معارف

دانلود خلاصه تاریخ قرائات

دانلود خلاصه تاریخ تفسیر جلالیان

دانلود خلاصه ج1 تفسیر و مفسران استاد معرفت

دانلود خلاصه ج2 تفسیر و مفسران استاد معرفت

دانلود خلاصه تاریخ قرآن دکتر حجتی